بیماری کبد چرب یک بیماری شایع در پرندگان است. این بیماری ناشی از تجمع واکوئل‌های چربی در سلول‌های کبدی ست که منجر به التهاب کبد می‌شود.
عوامل متعددی در ایجاد بیماری کبد چرب نقش دارند. برخی از این عوامل عبارتند از:
-آسیب ناشی از وجود آفلاتوکسین(سموم تولید شده توسط قارچ‌ها)
-سوء تغذیه: کربوهیدرات های اضافی در رژیم غذایی
-انواع زیاد و نادرست چربی های غذایی
-گرسنگی طولانی مدت
-کمبود مواد لیپوتروفیک مانند ویتامین E ، کولین کلراید و… (وجود این مواد برای انتقال چربی‌ها در بدن ضروری‌ست.)
-ورزش نکردن، کالری اضافی و چاقی
-اختلال عملکرد تیروئید.
-تجویز استروئید(از پمادهای موضعی یا تزریق هورمون.)
-هر گونه استرس(هورمون استرس، کورتیزول، اشتها را تحریک می کند و منجر به پرخوری می شود.)
در برخی از پرندگان بصورت موروثی هم دیده می‌شود، اما در میان تمام این‌ها مهمترین علت آن رژیم غذایی و سبک زندگی است که منجر به چاقی و کبد چرب می‌شود.
چگونه تشخیص دهیم پرنده‌ی ما چاق است؟
یکی از نقش‌های حیاتی یک سرپرست نظارت بر وزن پرنده‌ی خود است. ارزیابی وزن تنها با تجسم، دشوار است؛ زیرا پرها، دیدن توده‌ی عضلانی و چربی را دشوار می‌کنند. ممکن است هنگام دست زدن به پرنده‌ی خود متوجه کاهش یا افزایش وزن آن شوید، اما در این مرحله احتمالا خیلی دیر شده و سلامتش در خطر است.
تغییرات وزن ممکن است رفتار پرنده شما را تغییر دهد، از نشانه‌های رایج آن می‌توان به بی‌حالی و پف کردن پرها اشاره کرد.
وزن کردن منظم پرنده و ثبت آن، راهی عالی برای نظارت بر هرگونه تغییر است. با این کار سریع‌تر مشکل را تشخیص خواهید داد و به موقع به دکتر پرنده‌ی خود مراجعه خواهید کرد.
کبد چرب ناشی از چاقی چگونه اتفاق می‌افتد؟
پرندگان چاق مستعد ابتلا به بیماری کبد چرب یا لیپیدوز کبدی هستند.
کبد یک اندام بسیار مهم است که نقش حیاتی در متابولیسم پرنده‌ی شما دارد و هر بیماری که آن را تحت تأثیر قرار دهد تأثیر عمیقی بر سلامت پرنده‌ی شما خواهد داشت.
در بیماری کبد چرب سلول های چربی در کبد جمع می‌شوند و پس از تحت کنترل درآوردن سلول‌های سالم، منجر به تخریب آن‌ها و رسیدن بیماری به مرحله‌ی نهایی می‌شود. این وضعیت جدی است و در صورت عدم درمان می‌تواند کشنده باشد.
کبد چرب چه علائمی دارد؟
از جمله علائم کبد چرب می‌توان به نشانه‌های زیر اشاره کرد:
-مدفوع سبز
-اسهال
-بی حالی و افسردگی
-ناتوانی در پرواز
-بی اشتهایی
-مشکلات تنفسی به دلیل بزرگ شدن کبد که فضای بیشتری را اشغال می کند.
-خارش پوست
-چاقی
-پرهای بی رنگ و بی کیفیت
-تشنج و لرزش
-ممکن است پنجه ها و یا منقار بیش از حد رشد کنند.
-از دست دادن تعادل
-به‌دلیل اختلال در لخته شدن خون ممکن است لکه های سیاه روی ناخن پا و یا منقار مشاهده شود.
-زردی و زرد شدن پوست
-احتمال خون‌ریزی داخلی پس از کوچکترین ضربه‌ها در پی نفوذ بافت چربی در کبد و کاهش استحکام آن.
-تورم شکم
گاهی بزرگ شدن کبد و در نهایت تورم شکم، باعث درد در این ناحیه می‌شود و ممکن است پرنده‌ی شما شروع به کندن پرهای ناحیه‌ی دردناک کند.
پس علاوه‌بر مشکلات رفتاری و استرس، کبد چرب نیز از عوامل پر‌کنی‌ست و ضروری است که به محض مشاهده‌ی پر‌کنی برای تشخیص و رفع علت آن به دکتر پرنده‌ی خود مراجعه کنید.
چگونه از کبد چرب جلوگیری کنیم؟
تغذیه‌ی متعادل برای جلوگیری از اضافه وزن و کمبود مواد مغذی ضروری است. اگر بخش عمده‌ی رژیم غذایی پرنده‌ی شما دانه‌ها هستند، خطر ابتلا به بیماری کبد چرب بسیار زیاد است.
رژیم غذایی مبتنی بر دانه حاوی مقدار زیادی چربی است و هرگز نباید در مقادیر زیاد استفاده شود. همچنین دانه‌ها فاقد ویتامین A هستند و نمی‌توانند بخش مهمی از نیازهای غذایی پرنده شما را تامین کنند.
به طور کلی پرندگان به رژیم غذایی متنوعی نیاز دارند که شامل دان مخلوط استاندارد، پلت مناسب، میوه‌ها و سبزیجات می‌شود.
در وهله‌ی اول تهیه‌ی دان مخلوط استاندارد که دان‌هایی متناسب با گونه‌ی پرنده‌ی شما دارد و به نسبت درست انتخاب شده‌اند؛ ضروری است.
سپس تغذیه با پلت‌های با کیفیت بالا منبع خوب و آسانی برای تامین بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز در کنار غذاهای تازه است.
در کنار این دو، حتما از میوه و سبزیجات تازه در برنامه‌ی غذایی پرنده‌ی خود استفاده کنید.
استفاده از زرشک- هفته‌ای ۱ الی ۲ بار- در رژیم غذایی پرنده‌ی شما در پیشگیری از بیماری کبد چرب بسیار موثر است. زرشک با داشتن یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی به نام بربرین؛ مانع از آسیب سلول‌های کبدی می‌شود و در صورت آسیب دیدن، به روند ترمیم سلول‌های کبدی سرعت می‌بخشد.
توجه داشته باشید که سلامت پرنده‌ی شما به شدت به تغذیه‌ی اصولی وابسته است.
در صورت مواجهه با این بیماری چه کار کنیم؟
تشخیص کبد چرب در مراحل ابتدایی تنها با انجام آزمایشات تکمیلی مانند رادیولوژی و آزمایش بیوشیمی خون امکان پذیر است.
در صورت تشخیص بیماری، اصلاح رژیم غذایی به یک رژیم غذایی اصولی به ما این امکان را می‌دهد تا نیازهای غذایی پرنده را به بهترین نحو برآورده کنیم و اطمینان حاصل کنیم که هیچ بخشی از جیره کمبود ندارد.
اما قبل از هر چیز ضروری‌ست که به محض مشاهده‌ی علائم برای مشاوره و درمان مناسب و به موقع، به دکتر پرنده‌ی خود مراجعه کنید.
